Zawsze wierzyłam, że sukces jednej kobiety

może pomóc innym kobietom go osiągnąć.

(Gloria Vanderbilt) 

KRONIKA WYDARZEŃ 2019 R.

PIĘTNASTOLECIE
FUNDACJI HARCEREK
2004-2019

Misją Fundacji Harcerek jest działanie na rzecz aktywności i rozwoju osobowego dziewcząt i kobiet. Fundacja zajmuje się upowszechnianiem wiedzy o odmienności potrzeb rozwojowych dziewcząt i możliwościach ich realizacji, promowaniem wśród młodzieży i wychowawców metody skautowej, harcerskiego systemu wartości oraz tradycji ruchu żeńskiego. Fundacja buduje więź międzypokoleniową harcerek, podtrzymuje tradycje narodowe i kulturowe związane z ruchem harcerskim.

Piętnastolecie swojej działalności Fundacja Harcerek świętowała 6 października 2019 roku wspólnie z Matkami Założycielkami, Darczyńcami i Sponsorami.
W części oficjalnej na 30 slajdach zaprezentowana została działalność Fundacji. Potem Dyrektor Muzeum Harcerstwa opowiedziała o efektach przedsięwzięć realizowanych wspólnie z Fundacją, a Przyjaciółki Fundacji wręczyły olbrzymi bukiet mini różyczek. Odczytano też życzenia i gratulacje od Naczelniczki ZHP, Redaktora Naczelnego „Czuwaj” i Towarzystwa Przyjaciół Zalesia.
Następnie goście zostali zaproszeni na poczęstunek przygotowany przez władze Fundacji. Na szwedzkim stole znalazły się wędliny, sery i owoce oraz własnoręcznie wykonane sałatki i ciasta. Kulminacyjnym momentem było zapalenie świeczki na wielkim torcie (zob. fot.).
W uroczystości, która miała miejsce w klubie osiedlowym Spółdzielni Mieszkaniowej „Szczęśliwice”, uczestniczyło 45 gości. W tym czasie w klubie eksponowana była Wystawa Fundacji „Emancypantki czy Siłaczki. Polskie Harcerki w latach 1911-1949”. Mieszkańcy osiedla odwiedzali ją po zakończeniu uroczystości 15-lecia.

Oto wybrane fragmenty prezentacji „Piętnastolecie Fundacji Harcerek”
(zob. więcej w „Kronice wydarzeń” poszczególnych lat)

KAMIENIE MILOWE na drodze piętnastolecia
czyli główne projekty i zadania realizowane przez Fundację w latach 2004-2019
1. Kobiety-Polki-Harcerki
2. Fundacja Harcerek na Stulecie Harcerstwa
3. Edukacja do partnerstwa
4. Spotkania międzypokoleniowe
5. Upowszechnianie tradycji harcerstwa żeńskiego
6. Zachować we wdzięcznej pamięci
7. Współpraca z organizacjami harcerskimi
8. Współpraca z partnerami społecznymi
9. Sponsoring

1. KOBIETY-POLKI-HARCERKI

• Na prowadzonym przez Fundację portalu internetowym „Kobiety-Polki-Harcerki” zamieszczono listę 436 harcerskich instruktorek działających w Organizacji Harcerek ZHP w latach 1911-1949. Notki biograficzne przy nazwiskach tych Druhen dodawane są sukcesywnie.
• Przygotowano 18 biogramów instruktorek, które ukazały się w Harcerskim Słowniku Biograficznym oraz 2 biogramy zamieszczone w Wydawnictwie „Służba Polek podczas II wojny światowej”.
• W roku 2011 opracowano artykuł o harcerkach w czasie II wojny światowej do Biuletynu Informacyjnego „Studium Polski Podziemnej” w Londynie.
• W roku 2016 przygotowano prezentację „Polki-Warszawianki-Harcerki” na VII Piknik Archiwalny Polskiej Akademii Nauk.

2. FUNDACJA HARCEREK NA STULECIE HARCERSTWA

• Stulecie ruchu skautowego/harcerskiego obchodzone było w Polsce od 2007-2018 roku. Fundacja Harcerek przygotowała referaty na temat historii i metody harcerstwa żeńskiego, które w latach 2004-2011 zaprezentowano na 9 konferencjach uniwersyteckich w Bydgoszczy, Gdańsku, Kielcach, Krakowie, Toruniu, Warszawie.

 • Fundacja przygotowała dla drużyn historię Organizacji Harcerek ZHP, która działała w latach 1911-1949. Opracowanie to zapisano na płycie CD w Power Point.

• Stale prowadzone są prace dokumentujące historię harcerstwa żeńskiego po 1957 roku.

3. EDUKACJA DO PARTNERSTWA

W 2007 roku Fundacja zrealizowała projekt autorski „Edukacja do partnerstwa” współfinansowany przez Fundusz Inicjatyw Obywatelskich.
Beneficjentkami tego projektu były liderki harcerskie z 23 gmin w ośmiu województwach – wolontariuszki gminnych placówek kultury i emerytowane nauczycielki. (zob. Projekt FIO)

4. SPOTKANIA MIĘDZYPOKOLENIOWE

W latach 2004-2019 Fundacja zorganizowała 52 otwarte międzypokoleniowe spotkania o różnym charakterze – Forum Dyskusyjne, Dzień Myśli Braterskiej, Światowy Dzień Polskiej Harcerki, Wieczory Wspomnień, Wieczory Literackie.
W spotkaniach tych uczestniczyło łącznie 790 kobiet w wieku 20-85 lat.

• Forum Dyskusyjne „Mam prawo być sobą – dylematy wyboru” inspirowane programem WAGGGS „Nasze prawa-nasze obowiązki” odbyło się 6 razy. Cztery spotkania Forum miały miejsce w Warszawie (2006, 2007, 2008, 2011), jedno w Kielcach podczas Zlotu Stulecia Skautingu (2007) i jedno we Wrocławiu podczas Dni Skupienia Chorągwi Dolnośląskiej (2007), (zob. Forum).
• Dzień Myśli Braterskiej świętowano na corocznych spotkaniach podczas których rozmowa toczyła się wokół wybranego tematu, (zob. Kronika wydarzeń). Przed Dniem Myśli wysyłano kartki i maile z życzeniami do dawnych instruktorek harcerskich, do darczyńców i przyjaciółek Fundacji. Poza tym, tłumaczono materiały programowe o World Thinking Day i zamieszczano je na stronie Fundacji (zob. WAGGGS)

• Światowy Dzień Polskiej Harcerki od lat 60. obchodzony był przez dawne harcerki w pierwszą niedzielę października. Stałe elementy świętowania to uczestnictwo w Mszy św. za harcerki i spotkanie harcerek-instruktorek w siedzibie Stowarzyszenia Polonia.
Dwukrotnie w Dniu Polskiej Harcerki (2006 i 2008) Fundacja zorganizowała dla uczestniczek spotkania warsztaty i zaprezentowała wyniki badań własnych nt. wizerunku współczesnej harcerki.
Z inicjatywy Fundacji, wiosną 2006 roku w Głównej Katerze ZHP odbyło się spotkanie przedstawicielek władz organizacji harcerskich. Podczas tego spotkania ustalono zasady świętowania Dnia Harcerki. Uczestniczki spotkania podzieliły się zadaniami w tym zakresie.
Dziesięć lat później – w maju 2016 roku Fundacja zorganizowała w swojej siedzibie kolejne spotkanie przedstawicielek władz organizacji harcerskich, na którym przedstawiono historię Dnia Harcerki, (zob. Kronika wydarzeń 2016).
W roku 2017 w Dniu Polskiej Harcerki Fundacja zorganizowała na Placu Zamkowym w Warszawie wernisaż wystawy plenerowej „Emancypantki czy Siłaczki? Polskie Harcerki w latach 1911-1949”.

• Klub Czytelniczek Ciekawych Książek to otwarte spotkania literackie prowadzone w siedzibie Fundacji od 2009 roku. Przebieg dyskusji oraz recenzje lektur zamieszczane są na stronie (zob. Kącik czytelniczki). Kilkugodzinne spotkania odbywające się 2-4 razy w roku mają różny charakter i każdorazowo uczestniczy w nich 7-10 kobiet.

Do tej pory odbyły się 22 fascynujące spotkania podczas których omówiono 34 pozycje literatury pięknej. Gościem jednego ze spotkań była profesor Maria Bogucka – autorka książki „Gorsza płeć”, Wyd. Trio 2005. 

Fundacja Harcerek dysponuje znacznym księgozbiorem przedmiotowym (ponad 500 pozycji). Wśród książek naukowych i popularno-naukowych są woluminy z zakresu historii, filozofii i socjologii ruchów kobiecych, a także cenne pozycje z antropologii i psychologii kobiety. Poza tym w biblioteczce można znaleźć biografie wielkich kobiet i beletrystykę opisującą życie kobiet we współczesności.

5. UPOWSZECHNIANIE TRADYCJI RUCHU ŻEŃSKIEGO

• W pierwszym roku swego istnienia (2004) Fundacja przygotowała do druku książkę Anny Zawadzkiej „Dzieje harcerstwa żeńskiego w Polsce 1911-1949”. Fundacja współfinansowała wydanie książki i zorganizowała jej promocję 7 czerwca w świetlicy Sióstr Urszulanek. Spotkanie zarejestrowała kamera 3TVP.
• W 100-lecia Harcerstwa (2010) Fundacja ogłosiła dwa konkursy:
– konkurs na prace licencjackie i magisterskie o harcerstwie żeńskim
– konkurs na kartkę z pamiętnika „Co mi dało harcerstwo żeńskie?”
Wręczenie nagrody w tym konkursie miało miejsce w 2010 roku na Zlocie
Harcerstwa w Krakowie.
• W latach 2014-2015 Fundacja opracowała hasła dot. harcerstwa i skautingu, które zamieszczono w Słowniku Wielokulturowym OŻK http://ozkultura.pl
• W roku 2016 Fundacja złożyła do Komisji Nazewnictwa Rady m.st. Warszawy, wniosek o nadanie warszawskim ulicom imion trzech harcmistrzyń – Jadwiga Falkowska, dr Ewa Grodecka, dr Józefina Łapińska.
• W roku 2017 Fundacja przygotowała i sponsorowała wystawę plenerową

„EMANCYPANTKI CZY SIŁACZKI?
POLSKIE HARCERKI W LATACH 1911-1949”.

Wystawę na Placu Zamkowym w Warszawie mogli oglądać mieszkańcy stolicy i przyjezdni goście przez trzy tygodnie. Potem Fundacja przekazała wystawę nieodpłatnie do Muzeum Harcerstwa, które w 2018 roku zaprezentowało ją podczas Zlotu 100-lecia Związku Harcerstwa Polskiego w Sobieszewie.

W październiku 2019 roku pomniejszona replika Wystawy prezentowana była dwukrotnie. Pierwszy raz - w Bibliotece Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego w Bydgoszczy podczas konferencji „Kobieta-Skautka-Harcerka” zorganizowanej przez Zespół ds. WAGGGS GK ZHP; drugi raz – w klubie osiedlowym Spółdzielni Mieszkaniowej „Szczęśliwice” podczas jubileuszu 15-lecia Fundacji Harcerek. Po uroczystości Wystawę zwiedzali mieszkańcy osiedla.

6. ZACHOWAĆ WE WDZIĘCZNEJ PAMIĘCI

• Fundacja realizuje własny projekt „Zaduszki” – opieka nad grobami harcerek-instruktorek. Przygotowana została dokumentacja tych grobów na cmentarzach warszawskich – sygnatury miejsc i fotografie. W rocznice historyczne oraz 1 listopada uczestniczki międzypokoleniowych spotkań ą groby harcerek umieszczając na nich róże i zapalając znicze.
• Fundacja zorganizowała dwa wieczory wspomnień o harcmistrzyni Annie Zawadzkiej z udziałem Jej wychowanek. Spotkania, które odbyły się w roku 2008 i 2014 zarejestrowano na nośnikach elektronicznych.

7. WSPÓŁPRACA Z ORGANIZACJAMI HARCERSKIMI

• Fundację łączy wspólnota celów z Muzeum Harcerstwa, co umożliwia partnerską realizację zadań.
• Fundacja utrzymuje stałą więź i wymianę myśli z Naczelniczkami ZHP
• Fundacja przygotowuje artykuły do „Czuwaj” i do „Harcerstwa”
• Fundacja wspiera inicjatywy organizacji harcerskich na ich życzenie:
– na zlotach harcerstwa (2007, 2010, 2018) Fundacja prezentowała historię harcerstwa żeńskiego i guidingu
– dla instruktorek ZHP, ZHPpg, ZHR, SH Fundacja prowadziła warsztaty (2006, 2008, 2016)
– na konferencji Fundacji Harcerstwo Drugiego Stulecia (2015) Prezeska Fundacji wystąpiła w panelu tematycznym „Monografie środowisk harcerskich, biografie instruktorów”
– zespołom instruktorek i radom drużyn Fundacja udostępnia swoja siedzibę.

8. FUNDACJA dla PARTNERÓW SPOŁECZNYCH

• Dla Fundacji na Rzecz Kobiet-Ja kobieta w 2007 roku Fundacja Harcerek opracowała (w jęz. polskim i angielskim) program 5-dniowej wycieczki „Śladami sławnych Polek po Warszawie i okolicy”. Program funkcjonuje w europejskim projekcie „TraVEL-AGEnts 55-plus”.
• Na prośbę władz Wyższej Szkoły Humanistyczno-Ekonomicznej w Łodzi Fundacja zorganizowała w 2014 roku wyjazd studyjny nauczycielek-instruktorek zainteresowanych tworzeniem szkół kształcenia innowacyjnego.
• Na życzenie Laboratorium Pomysłów „Naukowa Przyjaźń” Fundacja zaprezentowała w 2016 roku wyniki badań antropologicznych o modelach życia współczesnych Polek. Przebieg spotkania, które miało miejsce w klubie osiedlowym na Jelonkach, zamieszczono na You Tubie.
• Na prośbę kalifornijskiej autorki Marii Sontag w 2014 roku Fundacja przygotowała recenzję jej książki „Rising Hope”. Książka opisuje codzienne bohaterstwo harcerek i harcerzy w Powstaniu Warszawskim.
• Fundacja wspiera inicjatywę Towarzystwa Przyjaciół Zalesia dot. domu Rodziny Zawadzkich.

9. SPONSORING

W latach 2005-2019 Fundacja Harcerek otrzymała wpłaty 1% w wys. 49 360 zł, z czego wydatkowano 26 408 zł na cele statutowe:
• Sfinansowanie wystawy plenerowej (2017).
• Dofinansowanie polskiej delegacji na Światową Konferencję Przewodniczek i Skautek (2005).
• Współfinansowanie publikacji książki Anny Zawadzkiej (2004).
• Sfinansowanie publikacji „Kobiety-Skautki-Harcerki” (2019).
• Wkład własny 14% do projektu realizowanego z FIO (2007).
• Nagrody w konkursach ogłoszonych przez Fundację (2010).
• Róże i znicze na groby instruktorek (2006-2019)
• Utrzymanie domeny www.harcerki.org.pl (2004-2019)
Inne koszty funkcjonowania Fundacji (administracyjne i reprezentacyjne) pokrywają członkinie władz ze środków prywatnych.
Podobnie wsparcie kwotą 1500 zł inicjatywy Muzeum Harcerstwa dot. wykupienia na aukcji listów Andrzeja i Olgi Małkowskich stanowiło prywatną wpłatę członkiń władz Fundacji.
Tytuł Sponsora/Sponsorki roku przyznano 4 razy na podstawie §19 Statutu Fundacji Harcerek.

TYTUŁ SPONSORA-SPONSORKI ROKU otrzymali:
Pani Grażyna Górczyńska (2005), Pani Bożena Szyszkowska (2007),
Pan Marek Czarnota (2005), Pan Jan Kędzierski (2008)

FUNDACJA HARCEREK DZIĘKUJE
WSZYSTKIM SZANOWNYM DARCZYŃCOM
za umożliwienie realizacji celów statutowych

Szczególnie serdecznie dziękujemy osobom, które charytatywnie użyczają Fundacji swoją wiedzę i umiejętności wspierając w świecie realnym, medialnym, wirtualnym:
Basia Pierzchała – Webmasterka www.harcerki.org.pl
Ania Socha – Webmasterka portalu Kobiety-Polki-Harcerki
Maciek Ponarad – udostępnia serwer
Teresa Hernik – wspiera incognito
Johnny Doliński – Przyjaciel „koło ratunkowe”
Ela Karnafel-Wyka – Przyjaciółka niezawodna
Magda Szkwarek i Gosia Kozek – Dobre Wróżki

Dziękujemy !!!

TO NASZE WSPÓLNE PIĘTNASTOLECIE

Dzień Myśli Braterskiej 2019

Kolejne spotkanie międzypokoleniowe z okazji Dnia Myśli Braterskiej, organizowane corocznie przez Fundację Harcerek, odbyło się 2 marca 2019 roku w siedzibie Fundacji przy ul. Włodarzewskiej, i wzięło w nim udział 16 uczestniczek.

Mottem tegorocznego spotkania był tytuł piosenki zespołu Skaldowie „Cała jesteś w skowronkach” (słowa L. Moczulski, muzyka A. Zieliński). Wybór takiego motta nie był przypadkowy, gdyż spotkanie miało być poświęcone dzieleniu się doświadczeniami, przeżyciami, zdarzeniami, które w minionym roku pozwoliły zachwycić się życiem. Spotkanie miało trzy części.

W pierwszej części spotkania wspominałyśmy harcmistrzynię Annę Zawadzką – osobę bardzo ważną dla Fundacji – w związku z przypadającą 8 lutego 2019 roku 100-tną rocznicą Jej urodzin. Prezeska Fundacji Wanda Czarnota, przygotowała prezentację opowiadającą o Jej życiu, którą uzupełniła osobistymi wspomnieniami z wieloletniej współpracy z Druhną Hanką.

W drugiej części, po wysłuchaniu piosenki „Cała jesteś w skowronkach” z płyty zespołu Skaldowie, uczestniczki spotkania rozmawiały o tym, z jakimi odczuciami łączy się skowronek i jakie refleksje wywołuje ta piosenka. Okazało się, że skowronek kojarzy się z wiosną, śpiewem wysoko nad polami, swobodą, przestrzenią, lekkością, radością bycia gdzieś i z chodzeniem świtem po polach.

Następnie uczestniczki dzieliły się wspomnieniami, refleksjami na temat: 
Co zachwyciło mnie w ubiegłym roku? Co daje mi siłę do życia?
Wśród zdarzeń, rzeczy, które wywołują zachwyt i dają siły do życia wymieniono między innymi: 
• kontakt z naturą – wycieczki rowerowe, uprawianie działki, zajmowanie się kwiatami, pobyt na Suwalszczyźnie, zapach powietrza w Szkocji
• obcowanie ze sztuką (również użytkową) – oglądanie dzieł sztuki np. freski z Faras, koncert muzyki Bacha, wystawa rękodzieła w muzeum wsi w Ciechanowie, różowa porcelana z Ćmielowa, 
• bycie z ludźmi, 
• satysfakcja zawodowa, ciągłe realizowanie zadań,
• życie rodzinne – najmłodsze dziecko skończyło 18 lat, oderwałam syna od komputera,

W podsumowaniu uczestniczki spotkania mówiły o jakie doświadczenie społeczne wzbogacił je miniony rok.

• szczęściem jest brak nieszczęścia
• mam „swoje miejsce na ziemi”
• ufność w Bogu i wiara, że bolesne doświadczenie czemuś służy 
• radość jaką daje ruch po okresie niesprawności 
• relaks – usypiające działanie kamertonów przywracające stabilność
• ja już na emeryturze, a przedszkolak dzwoni z życzeniami
• to był trudny rok, muszę coś zmienić
• bardzo się cieszę, że mnie zwolniono
• usłyszałam skowronka

Ponieważ tegoroczne spotkanie miało również nawiązywać do dawnych spotkań kobiet „przy darciu pierza” czy „łuskaniu fasoli”, w czasie dyskusji uczestniczki kroiły wcześniej przygotowane składniki na sałatki. 
Degustacja tych sałatek odbyła się w trzeciej części spotkania. Sałatki wszystkim bardzo smakowały a nawet część uczestniczek zapisała sobie receptury. Degustowano również ciasta upieczone specjalnie na spotkanie. Rozmowy przy herbacie i kawie ciągnęły się jeszcze długo po zakończeniu oficjalnej części spotkania.

Przepisy na sałatki – komponowane i konsumowane podczas tego spotkania

1. Sałatka grecka – ser feta, mix zielonych sałat, czosnek marynowany, pomidorki cherry, papryka, cukinia, sos vinegrete, oregano.
2. Sałatka z kurczakiem – kurczak wędzony (noga i pierś), ananas z puszki, kukurydza z puszki, pestki słonecznika, pestki dyni, orzechy włoskie (sparzone), rodzynki, śliwki suszone, sos: majonez, jogurt, szczypta cukru pudru, szczypta tymianku.
3. Sałatka owocowa – cykoria, pomarańcze, gruszki, grejpfruty, jabłka, rodzynki, żurawina suszona, łyżka cointreau.

Cała jesteś w skowronkach (fragmenty)
Andrzej Zieliński, Skaldowie, Album Złota kolekcja, 2000 

Mówiłaś kocham skowronki
Na polach, nad polami
To wszystko co nam śpiewa
Za nami i nad nami […]

Cała jesteś w skowronkach
Śpiewają Twoje włosy
Śpiewa Twoja sukienka
I pantofelek biały […]

One pilnują nieba
I pola tuż nad miedzą
O resztę się nie pytaj
Bo one ci powiedzą […]

Cała jesteś w skowronkach
Śpiewają Twoje włosy
Śpiewa Twoja sukienka
I pantofelek biały […]