Życie stawia przed tobą wymagania na miarę sił, które posiadasz.
Możliwy jest tylko jeden bohaterski czyn: nie uciec.
(Dag Hammarskjold)
ROK 2008
HARCERKA XXI - WIZERUNEK WŁASNY
"Najgłupsze to ze wszystkich
pomyłek, kiedy młode, tęgie głowy myślą, że zatracą oryginalność, jeżeli
uznają prawdy uznane już przez innych".
J.W. Goethe
* * *
Zdaniem Fundacji Harcerek być harcerką znaczy mieć określoną postawę życiową charakteryzującą się stylem życia zgodnym z Prawem harcerskim.
Dorosła dziewczyna / kobieta jest harcerką, jeśli czuje się harcerką, tzn. postępuje w swym życiu zgodnie z nakazami Prawa harcerskiego. Ale dorosła dziewczyna będąca członkiem organizacji harcerskiej powinna czuć się odpowiedzialna nie tylko za to, jak sama postępuje, ale także za innych i za organizację, a nawet za cały ruch harcerski.
Będąc harcerkami czynnymi jesteśmy też członkiniami światowego ruchu skautowego, należymy do 10 milionowej rzeszy dziewcząt i kobiet myślących podobnie, jak my i żyjących wg tych samych zasad. Harcerka-instruktorka to więcej niż harcerka. Posiada większą świadomość celów swego działania, ma więcej możliwości oddziaływania na innych, czyli więcej władzy, ma też więcej obowiązków i ponosi większą odpowiedzialność. Dlatego tak ważne jest, aby instruktorka pamiętała, że jest harcerką.
* * *
Poniżej refleksje uczestniczek spotkania z okazji Dnia Harcerki, które odbyło się 4 października 2008 r. w Warszawie.
Wyniki ćwiczenia indywidualnego - Jestem harcerką, tzn. kim?
- Jestem harcerką, tzn. jestem kobietą, Polką, Europejką, członkinią ZHP i Wagggs, osobą zaangażowaną w sprawy społeczne.
- Jestem harcerką, czyli kobietą poszukującą i inspirującą, wędrowniczką i przewodniczką, wzorem dla innych.
- Jestem harcerką, a więc kieruję się określonymi zasadami, myślę proekologicznie i jestem abstynentką.
- Jestem harcerką i dlatego stale doskonalę siebie i pomagam innym. Wszędzie mnie pełno.
- Jestem harcerką, tzn. że jestem uważna na drugiego człowieka wypełniając swoje role życiowe: córki, wnuczki, żony, matki, siostry, przyjaciółki, sąsiadki, wychowawczyni, instruktorki ...
- Jestem harcerką i pamiętam o tym w nauce, w pracy i w zabawie
.
* * *
CECHY WSPÓLNE I RÓŻNIĄCE WSPÓŁCZESNĄ KOBIETĘ I HARCERKĘ. (Wyniki dyskusji)
Uczestniczki otrzymały kartki ponumerowane od 1 do 4. Na jednej stronie każdej miały wypisać 5 cech charakteryzujących kobietę, a na drugiej stronie 5 cech charakteryzujących harcerkę. Ćwiczenie wymagało przyjęcia własnego kryterium ważności cech i samodzielnej decyzji, na którą kartkę (nr 1,2,3,4) zakwalifikować wybraną cechę.
Po umieszczeniu wyników na dużych planszach okazało się, że w grupie 1 znaleziono jedynie dwie cechy wspólne dla współczesnej kobiety i harcerki.
Poniżej w dwóch równoległych kolumnach zamieszczamy wszystkie cechy wymieniane podczas dyskusji, niezależnie od grupy, do której zostały zakwalifikowane. Czytając uważnie można dostrzec, że tylko niektóre są wspólne dla obu współczesnych kobiet. Wiele cech różni je istotnie.
| Kobieta współczesna | Harcerka współczesna |
|---|---|
| samodzielna, zaradna | samodzielna, zaradna |
| ciekawa świata | ciekawa świata i ludzi |
| bardzo zajęta | aktywna |
| zapracowana | zaangażowana |
| wykształcona | doskonaląca się |
| walczy o swoje miejsce | zna swoje miejsce |
| ambitna, wyrachowana | świadomie dążąca do celu |
| uczestniczka różnych ruchów | patriotka, ekolożka |
| pracowita | zorganizowana |
| kobieca | babochłop |
| imprezowiczka | dziewczyna z plecakiem |
| mobilna | kreatywna |
| potrafi godzić różne role | liderka, dyplomatka |
| przebojowa | pomagająca innym |
| wyzwolona | posłuszna, grzeczna |
| niestała w uczuciach | opiekuńcza |
| indywidualistka | podporządkowana |
| beztroska | odpowiedzialna, prawa |
| zajęta sobą | otwarta |
| egoistka | nie asertywna |
| elegancka, zadbana, seksowna | turystka |
| modna | umundurowana |
| niezależna finansowo | wolontariuszka |
| singielka, samowystarczalna | zawsze w zespole |
| światowa | Europejka |
* * *
Wyniki sondażu przeprowadzonego na stronie internetowej ZHP we wrześniu 2008
Odpowiedzi udzieliło 296 respondentek.
| Wiek respondentek | |||||||||
| Które z określeń, zdaniem Druhny, najtrafniej charakteryzuje współczesną harcerkę: | do 15 | 15-19 | 20-29 | 30-39 | 40-50 | pow 50 | razem | ||
| Ilość odpowiedzi | 28 | 124 | 108 | 16 | 19 | 1 | 296 | ||
| 1. | samodzielna, zaradna życiowo | 7 | 74 | 57 | 12 | 15 | 1 | 166 | |
| 2. | szukająca przygód, towarzyska | 10 | 69 | 37 | 6 | 4 | - | 126 | |
| 3. | odpowiedzialna | 4 | 38 | 41 | 6 | 10 | - | 99 | |
| 4. | stale doskonaląca się | 5 | 41 | 36 | 3 | 9 | 1 | 95 | |
| 5. | chętnie pomagająca innym | 3 | 42 | 25 | 4 | 9 | - | 83 | |
| 6. | dziewczyna w mundurze | 5 | 37 | 22 | 7 | 4 | - | 77 | |
| 7. | wolontariuszka | 1 | 27 | 20 | 5 | 6 | - | 59 | |
| 8. | dzielna, odważna | 2 | 23 | 11 | 2 | 1 | - | 39 | |
| 9. | organizująca czas innym | 2 | 14 | 17 | 2 | 3 | - | 38 | |
| 10. | naiwna, nieżyciowa | 15 | 3 | 11 | 6 | 2 | - | 37 | |
| 11. | zasadnicza, służbistka | 8 | 1 | 5 | 3 | - | 1 | 18 | |
| 12. | prawdomówna | 3 | 4 | 7 | - | - | 1 | 15 | |
| 13. | beztroska, nie przejmująca się | 5 | 4 | 2 | - | - | - | 11 | |
| Ilość wyborów | 70 | 377 | 291 | 56 | 63 | 4 | 863 | ||
26 respondentek wybrało mniej niż 3 kategorie.
POSTAWY KOBIET - MIĘDZY ALTRUIZMEM A EGOIZMEM
dyskusja międzypokoleniowa z okazji Dnia Myśli
8 marca 2008
***
Temat spotkania przewidywał dyskusję o wpływie kolejnych ról życiowych, pełnionych przez kobietę, na rozwój jej postawy wobec innych. W założeniu chodziło o zwrócenie uwagi na główny problem ponowoczesnej rzeczywistości, która charakteryzuje się odchodzeniem od postaw altruistycznych na rzecz rozwoju własnej osobowości, ciągłego poszukania tożsamości czy realizowania siebie - cokolwiek by to miało znaczyć.Ale w gronie kobiet tak zaangażowanych, jak uczestniczki spotkania postawę egoistyczną uznano za społecznie naganną, a kolejne ćwiczenia wywoływały rozbieżne opinie dotyczące postawy altruistycznej, mimo przyjętych na wstępie definicji.
1. Zachowania egoistyczne - przedkładanie własnych korzyści nad dobro innych. Egoizm, czyli koncentracja na sobie przybiera dwie formy:
- ocenianie siebie bardzo wysoko, wyżej niż innych;
- zaniżona samoocena i dążenie do jej zmiany.
2. Zachowania altruistyczne - poświęcanie ważnych wartości osobistych na rzecz cudzego dobra, bez oczekiwania wzajemności. Altruizm może przybierać wiele form zależnie od dojrzałości osoby.
Droga od zachowań egoistycznych do altruistycznych odbywa się poprzez kształtowanie postaw prospołecznych i kończy się sukcesem tylko wtedy, jeśli osoba poddawana temu procesowi:
- posiada zdolności empatyczne, czyli dostrzega potrzeby i emocje innych ludzi;
- chce podejmować działania na rzecz innych;
- potrafi programować czynności korzystne dla innych ludzi.
Uczestniczki wykonały kilka ćwiczeń dopasowując konkretne cechy i czynności do ALTRUISTKI lub EGOISTKI.
Potem zastanawiały się, jak nazwać interakcję, w której jedna osoba daje drugiej jakieś dobro. Pierwsza jest dobroczyńcą, a druga jest obdarowaną. Jedna ma poczucie spełnienia, a druga poczucie zależności.
Czy jest to przykład postawy altruistycznej?
Czy altruizm jest zjawiskiem korzystnym społecznie?
Czy altruizm jest formą manipulacji?
Po ostrej wymianie zdań stwierdzono, że:
1. Obdarowywanie może nie wpływać na obniżenie samooceny osoby obdarowywanej, jeżeli:
- pomoc jest od obcego, z którym jednostka się nie porównuje
- pomoc jest udzielana wskutek wydarzeń losowych
- pomoc zakłada możliwość wzajemności, np. pożyczka
- potrzeby obdarowanej nie wynikają z jej niezaradności.
2. Obdarowywanie powoduje obniżenie samooceny osoby obdarowywanej, jeżeli pomoc pochodzi od równego sobie, albo sytuacja korzystania z czyjejś pomocy powtarza się i doprowadza do uzależnienia. Osoba obdarowana może przyjąć postawę: mnie się należy, bo nie mam lub nie potrafię.
Prawdziwy ALTRUIZM to:
- uzasadniona konsekwencja naszych działań i uznawanych przez nas wartości, nie koliduje z naszymi potrzebami, ale może być ich spełnieniem;
- świadome i dobrowolne współuzależnienie, któremu ulec potrafią tylko osoby posiadające umiejętność współdziałania z innymi bez wykorzystywania ich i siebie.
Prawdziwa ALTRUISTKA:
- ma świadomość, kim jest, czego pragnie, co zależy od niej, a co może osiągnąć tylko z innymi;
- nauczyła się wykorzystywać swój potencjał i sprawować kontrolę nad swoim życiem;
- rozumie, że dając innym ubogaca siebie.
Podczas spotkania wykorzystano kilka własnych prezentacji multimedialnych oraz fragmenty książki Iwony Majewskiej-Opiełki Droga do siebie, wydanej przez MEDIUM w 2007 roku.
